SYNOD o SYNODALNOŚCI 

w Parafii Matki Bożej Anielskiej w Warszawie 

Sprawozdanie 

W Parafii Matki Bożej Anielskiej w Warszawie, podczas trwania synodu lokalnego, odbywały się spotkania Rady Parafialnej, grup parafialnych, Liturgicznej Służby Ołtarza, rodziców dzieci przygotowujących się do I Komunii Świętej, dzieci i młodzieży, osób konsekrowanych (sióstr i braci zakonnych), duchownych oraz wiernych świeckich. Synod w naszej parafii rozpoczęliśmy nabożeństwem Drogi Krzyżowej w listopadzie 2021 r. Parafia Matki Bożej Anielskiej jest parafią, w której posługują oo. franciszkanie, pielęgnujący  w sposób szczególny,Drogę Krzyżową. Przeżywaliśmy również niedzielę synodalną, podczas której kaznodzieja wyjaśnił ideę trwającego Synodu w Kościele powszechnym. W intencji Synodu odbywały się również nabożeństwa różańcowe. 

Narzędziami, którymi się posłużyliśmy były spotkania modlitewne i informacyjne organizowane na terenie parafii oraz ankieta synodalna. Podczas spotkań przeprowadziliśmy szereg rozmów stanowiących wywiad wśród wiernych na tematy zawarte w „Vademecum” Synodu o synodalności. Wśród wiernych zostało rozprowadzonych 300 ankiet w formie papierowej. Ankiety dostępne były również w postaci pliku do pobrania na stronie internetowej. Można było także wypełnić ankietęon-line.Zostały zebrane 133 ankiety, 18% spośród wszystkich ankiet wypełniły osoby w przedziale wiekowym 14-40 lat, 30% ankiet zostało wypełnionych przez osoby pomiędzy 41 a 60 rokiem życia, zaś 55% ankiet wypełnili parafianie powyżej 60-go roku życia. 

I.TOWARZYSZE PODRÓŻY 

W naszym Kościele lokalnym istnieje przekonanie podzielane przez większość parafian, że podążanie razem odbywa się we wspólnocie Kościoła, którą tworzą zarówno osoby duchowne, konsekrowane jak i ludzie świeccy. Na zadane pytanie „czym jest dla Ciebie Twój Kościół?” 99% osób odpowiedziało, że jest on wspólnotą wiernych (jedynie 4 osoby uznały, że Kościół to tylko instytucja),82% odpowiadających było przekonanych, że za Kościół odpowiadają wszyscy wierni, niezależnie od stanu, zaś 18% uznało, że odpowiedzialność spoczywa na proboszczu lub osobach duchownych. Parafia dla większości wiernych stanowi miejsce rozwoju wiary, przede wszystkim przez uczestnictwo w Eucharystii i Spowiedzi świętej. Jako element rozwoju duchowego, parafianie wskazują również na rozwijające ich duchowość i niezaangażowane politycznie kazania. Część uznała, że parafia nie jest dla niech miejscem rozwoju wiary ze względu na brak interesujących kazań oraz utratę zaufania do Kościoła w ogóle. Jednym z najistotniejszych problemów życia parafialnego jest brak młodzieży. 

II SŁUCHANIE 

Wzajemne słuchanie stanowi pomoc w przezwyciężaniu trudności duchowych, w rozwoju życia religijnego i modlitewnego, ale także jest jednym z elementów rozwiązywania problemów międzyludzkich, zarówno na płaszczyźnie osobistej, jak i społecznej. Wzajemne słuchanie jest koniecznym warunkiem dialogu. Spotkania i ankieta synodalna wskazują, że wierni rozważali przede wszystkim kwestię słuchania ich przez osoby duchowne. Większość pytanych uznało, że są wysłuchiwani w Kościele lokalnym, część jednak było przeciwnego zdania. 

Wierni dostrzegają jednak pewne przeszkody w komunikacji, polegające na braku dostępności kapłanów, braku ich zainteresowania wiernymi, braku czasu i skostniała struktura instytucji kościelnych, ale z drugiej strony część uważa, że usłyszenie głosu wiernych jest ułatwione dzięki otwartości kapłanów i proboszcza. Czynnikami utrudniającymi są także pandemia, podeszły wiek, nieśmiałość, plotki oraz postawa innych parafian.  

III. ZABIERANIE GŁOSU 

W Kościele wszyscy zostali obdarzeni wolnością do wypowiadania się w prawdzie i miłości. Można stwarzać warunki do zabierania głosu, ale mogą także istnieć różnorakie przeszkody. Parafianie niechętnie odpowiadali na pytanie dotyczące przyczyn ułatwiających i utrudniających odważne zabieranie głosu. Wypowiedzi dotyczą raczej przeszkód, aniżeli przyczyn i ułatwień pozwalających na szczere mówienie o swoim Kościele. Część osób, które zdecydowały się udzielić odpowiedzi na to pytanie uznała, że nie istnieją utrudnienia w zabieraniu głosu. W oczach innych główną przeszkodą jest postawa kapłanów. Wskazuje się tu brak zainteresowaniawiernymi, ignorancję, przekonanie o swojej racji i lekceważący stosunek do zdania wiernych.Niektórzy jednak uważają przeciwnie, że otwartość duchownych umożliwia im zabieranie głosu. Niektórzy wskazują na brak wizyt duszpasterskich ze względu na pandemię, inni na obojętność wiernych, która zniechęca do aktywności, a także brak informacji, w jaki sposób należałoby zabierać głos w Kościele.  

Jednym ze sposobów zabierania głosu w Kościele, są środki masowego przekazu.Większość wypowiadających się dostrzegło wykorzystanie mediów w parafii, zarówno tych tradycyjnych (TV, prasa), a także nowoczesne media społecznościowe (Facebook).  

IV. CELEBROWANIE 

Centrum działalności Kościoła to Eucharystia oraz sprawowanie pozostałych sakramentówi sakramentaliów. Wierni we wspólnocie czytają Pismo Święte i łamią Chleb. Celebracje wspólnotowe, dla przeważającej większości, bo dla 94% wypowiadających się na ten temat, mają wpływ na życie codzienne oraz motywują do świadectwa o Chrystusie. Dla większości, mają one wpływ na rozwój duchowy, codzienną modlitwę, pogłębienie wiary, podejmowane decyzje życiowe. Celebracje wspólnotowe nie wpływają jednak na pogłębienie wiary oraz nie motywują do świadectwa, wskazuje 5% ankietowanych. O ile respondenci mają przekonanie o wpływie życia liturgicznegoi paraliturgicznego na rozwój swojej duchowości, mają doświadczenie wewnętrznej przemiany, stawania się lepszym człowiekiem, to aktywność na rzecz zachęcenia innych osób do zaangażowania się w życie Kościoła przejawia około połowa z nich. Czynią to poprzez bezpośrednie rozmowy, dyskusje, świadectwo i przykład życia.  Druga połowa z tych osób nie jest jednak, jak sami przyznają, aktywnych ewangelizacyjnie.Przyczyną jest przede wszystkim podeszły wiek oraz poszanowanie wolności przekonań innych osób.Wśród osób szczególnie zaangażowanych w celebracje wspólnotowe są akolici, szafarze Komunii świętej oraz lektorzy. Ich posługa jest dostrzegana w kościele. 

V. WSPÓŁODPOWIEDZIALNI W MISJI 

Kościół podążający razem jest wspólnotą, w której każdy jest powołany do udziału w jego misji, biorąc za nią odpowiedzialność w różnych obszarach życia. Ten styl pielgrzymowania Kościoła jest nazywany stylem synodalnym. Wierni w zdecydowanej większościdostrzegają realizację synodalności Kościoła parafialnego. Miejscami, w których najbardziej widoczna jest synodalność Kościoła są: Duszpasterska Rada Parafialna, Rada Katechetyczna oraz spotkania w grupach parafialnych. Niewielka część nie dostrzega synodalnego sposobu pielgrzymowania Kościoła lokalnego, zaś mniejszość nie ma na ten temat zdania. 

W większości jednak wierni nie włączają się w proces synodalny Kościoła lokalnego, przede wszystkim z uwagi na podeszły wiek, brak czasu, ze względu na słaby kontakt z ludźmi świeckimi w parafii oraz z powodu nieumiejętności zaangażowania się. Parafianie, którzy włączają się w drogę synodalną czynią to przede wszystkim przez modlitwę oraz osobiste świadectwo.  

VI. PROWADZENIE DIALOGU 

Dialog stanowi podstawowy element wzajemnego poznania i zrozumienia, stąd jego obecność na drodze synodalnej umożliwia harmonijną współpracę dla dobra Kościoła. Wymaga jednak pewnej cierpliwości i wyrozumiałości dla siebie. W większości przypadków wierni nie mają zdania, czy w parafii prowadzony jest dialog i jak on przebiega. Część wskazuje, że dialog obecny jest przede wszystkim w grupach parafialnych, ale równieżprowadzony pomiędzy duchownymi i świeckimi niezaangażowanymi w grupy parafialne (choć wskazuje się tu na zbyt rzadkie rozmowy kapłanówz wiernymi). W przekonaniu niektórych osób w parafii nie jest prowadzony dialog, przede wszystkim dlatego, że nie interesuje to kapłanów. 

Dialog jest narzędziem rozwiązywania problemów międzyludzkich. Działania takie dostrzega część wiernych, wskazując, że głównym narzędziem są tu rozmowy, modlitwa, ale także kazania łagodzące konflikty oraz posługa kapłanów w konfesjonale. Pojawiają się także zdanie przeciwne osób, które uważają, że w parafii nikt nikogo nie chce słuchać, zaś kapłani są zazwyczaj bierni wobec różnorodnych trudności i problemów. 

VII. EKUMENIZM 

Na terenie parafii formalnie nie istnieją żadne niekatolickie wspólnoty religijne.  

VIII. WŁADZA I UCZESTNICTWO 

Kościół synodalny jest Kościołem wspólnotowym, współuczestniczącym w podejmowaniu decyzji oraz ponoszeniu odpowiedzialności za realizację wyznaczanych celów. Wierni w większości postrzegają parafię jako miejsce, w którym wyznaczane są cele zarówno duchowe (zbawienie, życie Ewangelią, udział w życiu sakramentalnym), jak i materialne (pomoc bliźnim, remont kościoła, troska o świątynię).Jednak część osób uważa, że w parafii nie wyznacza się żadnych celów ani duchowych, ani materialnych, zaś część przyznaje, że nic nie wie na ten temat. 

Połowa wiernych biorących udział w spotkaniach i ankiecie sądzi, że rozeznawanie celów ma charakter zespołowy, a w procesie tym uczestniczy przede wszystkim Rada Parafialna i grupy parafialne). Część ma zdanie przeciwne i sądzi, że cele są ustalane przez kapłanów bez zasięgania opinii wiernych – z jednej strony wskazują na niechęć kapłanów do kontaktów ze świeckimi, ale z drugiej strony, mówią, że poważnym problemem są zbyt częste zmiany personalne w obsadzie parafii (proboszcz i wikariusze), uniemożliwiające zawiązanie relacji ze świeckimi, które umożliwiałyby wspólne działania z wiernymi. 

IX. ROZEZNAWANIE I PODEJMOWANIE DECYZJI 

W Kościele synodalnym decyzje są podejmowane pod natchnieniem Ducha Świętego dla dobra wspólnoty Kościoła. Ów Duch przejawia się w zmyśle wiary całego Kościoła, działając zarówno przez osoby duchowne, konsekrowane, jak i wiernych świeckich.Podczas spotkań synodalnych oraz w ankietach wierni wyrazili zdanie, że nie wiedzą na czym polega podejmowanie decyzji w parafii. Część z nich sądzi, że są one podejmowane przez proboszcza, gwardiana lub innych kapłanów, część, że czyni to proboszcz z Radą Parafialna lub sama Rada Parafialna.  

X.  FORMOWANIE DO SYNODALNOŚCI 

Parafianie w większości są przekonani, że formowanie do synodalności odbywa się w parafii poprzez katechezy, modlitwy w grupach, przygotowania synodalne oraz spotkania przy kawie.  

Zespół synodalny: 

Barbara Jelonek (przewodnicząca) 

Joanna Berłowska  

Dariusz Piętka  

o. Gerard Kołatek OFM (proboszcz)